• Home
    • आमच्याविषयी
AgroWorld
Advertisement
  • होम
  • हॅपनिंग
  • शासकीय योजना
  • पशुसंवर्धन
  • ग्रामविकास योजना
  • यशोगाथा
  • तंत्रज्ञान / हायटेक
  • तांत्रिक
  • हवामान अंदाज
  • कृषीप्रदर्शन
  • कार्यशाळा
  • इतर
    • वंडरवर्ल्ड
    • महिला व बालकल्याण
    • आरोग्य टिप्स
No Result
View All Result
  • होम
  • हॅपनिंग
  • शासकीय योजना
  • पशुसंवर्धन
  • ग्रामविकास योजना
  • यशोगाथा
  • तंत्रज्ञान / हायटेक
  • तांत्रिक
  • हवामान अंदाज
  • कृषीप्रदर्शन
  • कार्यशाळा
  • इतर
    • वंडरवर्ल्ड
    • महिला व बालकल्याण
    • आरोग्य टिप्स
No Result
View All Result
AgroWorld
No Result
View All Result
  • होम
  • हॅपनिंग
  • शासकीय योजना
  • पशुसंवर्धन
  • ग्रामविकास योजना
  • यशोगाथा
  • तंत्रज्ञान / हायटेक
  • तांत्रिक
  • हवामान अंदाज
  • कृषीप्रदर्शन
  • कार्यशाळा
  • इतर

उत्तर कर्नाटकात 2,000 वर्षे पुरातन पॉट इरिगेशन सिंचन प्रणाली पुनरुज्जीवित!

दुष्काळग्रस्त रायचूर जिल्ह्यात शेतकरी वापरताहेत मातीत पुरलेल्या गाडग्या-मडक्यांची सर्वात कार्यक्षम पिचर पद्धत; ठिबक सिंचनपेक्षा अधिक कार्यक्षम अन् 5 पट स्वस्त

टीम ॲग्रोवर्ल्ड by टीम ॲग्रोवर्ल्ड
September 21, 2023
in तंत्रज्ञान / हायटेक
0
पॉट इरिगेशन
Share on WhatsappShare on Facebook
ADVERTISEMENT

उत्तर कर्नाटकात 2,000 वर्षे पुरातन सिंचन प्रणाली पुनरुज्जीवित झाल्याचे सध्या चित्र आहे. कर्नाटकातील दुष्काळग्रस्त रायचूर जिल्ह्यातील शेतकरी सध्या एक अनोखा प्रयोग करू लागले आहेत. हे शेतकरी सर्वात कार्यक्षम पिचर सिंचन प्रणाली शेतकरी वापरू लागले आहेत. हवामान बदलामुळे पावसाचे स्वरूप अनियमित होत असल्याने ही पॉट इरिगेशन पारंपारिक पद्धत शेतकऱ्यांना आशेचा किरण दाखवत आहे.

या प्राचीन सिंचन तंत्रात मातीची भांडी वापरली जातात. पाण्याने भरलेली सच्छिद्र मातीची भांडी शेतात पुरली जातात. ग्रामीण भागात ही भांडी सर्वच घरात आजही वापरली जातात. प्रत्येक घरात या गाडग्या-मडक्यांचा संच असतो. त्याचा वापर गावातील महिला पाणी आणण्यासाठी करतात. आता हीच भांडी दुष्काळग्रस्त उत्तर कर्नाटकातील शेतकऱ्यांच्या मदतीला येत आहेत. या मातीच्या भांड्यांचा वापर शेतकरी त्यांच्या शेतजमिनी आणि फळबागांना सिंचन करण्यासाठी करत आहेत. यासाठी खूपच कमी खर्च येतो.

 

Agroworld Expo
अॅग्रोवर्ल्ड एक्स्पो (जळगाव, पिंपळगाव)

 

लहान, कोरडवाहू शेतकऱ्यांसाठी वरदान

पावसावर अवलंबून असलेल्या रायचूर परिसरातील कोरडवाहू शेतकऱ्यांसाठी सध्या अतिशय वाईट दिवस आहेत. या वर्षी जुलैमध्ये प्रारंभ या बेंगळुरूस्थित सेवाभावी संस्थेने वेल लॅब्सच्या सहकार्याने रायचूर जिल्ह्यातील शेतकऱ्यांनी ब्युरिड क्ले पॉट इरिगेशन अर्थात पुरालेली माती भांडे सिंचन पद्धत सुरू केली. जमिनीत मातीचे भांडे पुरून केलेली पिचर पद्धत ही सर्वात जुनी आणि सर्वात कार्यक्षम सिंचन प्रणालींपैकी एक आहे.

 

 

 

काकतिया सम्राट रूद्र याच्या काळात प्रभावी वापर

किमान 2,000 वर्षांहून अधिक काळ ही सिंचन पद्धत यशस्वीरित्या वापरली जात आहे. बदामी चालुक्य, राष्ट्रकूट आणि कल्याणी चालुक्य यांच्या काळापासून कृष्णा-तुंगभद्रा खोऱ्यात ही पद्धत वापरात आहे. रायचूर शहराचा निर्माता असलेल्या काकतिया सम्राट रूद्र याच्या काळात ही सिंचन पद्धती प्रभावीपणे राबविली गेल्याचे सांगितले जाते. शेतात सिंचनासाठी मोठ्या रकमेची गुंतवणूक करू शकत नाहीत, अशा लहान शेतकऱ्यांसाठी ही पॉट इरिगेशन पद्धत योग्य आहे. ही पद्धत अधिक कार्यक्षम आहे कारण तिला ठिबक सिंचन प्रणालीपेक्षा कमी पाणी लागते.

 

असा केला जातो वापर

या प्राचीन सिंचन योजनेत सच्छिद्र मातीची भांडी जमिनीखाली गाडली जातात आणि ती हळूहळू झाडांच्या मुळांपाशी पाणी सोडत असतात. एक एकर जागेत सुमारे 140 मातीची भांडी पुरलेली जातात. ही मातीची भांडी लागवड केलेल्या पिकांच्या आधारावर सुमारे एक आठवड्यानंतर पाण्याने पुन्हा भरणे आवश्यक आहे. मातीची भांडी तीन वर्षे वापरता येतात.

 

 

 

 

 

ठिबक सिंचनपेक्षा पाच पट स्वस्त

रायचूरमधील हुलीगुड्डा गावातील 45 वर्षीय शेतकरी कोटेप्पा यांनी आपल्या दोन हेक्टर जमिनीला पाणीपुरवठा करण्यासाठी पूर्वी ठिबक सिंचन तंत्राचा वापर केला होता. त्यावर ते आंबा, डाळिंब, चुना, बेरी आणि अंजीर पिकवतात. ते सांगतात, “पाण्याची बचत होत असली तरी ठिबक सिंचन बसवणे महाग होते. पूर्वी, माझ्या जमिनीवर बागायती पिके वाढवण्यासाठी सुमारे दीड लाख रुपये खर्च येत होता, परंतु मी भांडे सिंचन प्रणाली वापरण्यास सुरुवात केल्यापासून मला फक्त 30,000 रुपये खर्च येतो. ही एक अतिशय किफायतशीर पद्धत आहे. शिवाय, भटक्या प्राण्यांमुळे त्यांचे नुकसान होण्याची शक्यताही कमी आहे.” त्यांच्याप्रमाणेच जिल्ह्यातील आणखी 20 शेतकऱ्यांनी त्यांच्या शेतीमध्ये भांडे सिंचन पद्धतीचा अवलंब केला आहे.

 

 

 

पारंपारिक पृष्ठभागावरील सिंचनापेक्षा 10 पट कार्यक्षम

रायचूर येथील प्रारंभच्या कार्यालयातील कार्यक्रम समन्वयक एसएस घंटी यांनी “ॲग्रोवर्ल्ड”ला सांगितले, “ब्युरिड क्ले पॉट इरिगेशनमध्ये रोपांना नियंत्रित सिंचन दिले जाते. यात पाण्याने भरलेली, चकाकी नसलेली, सच्छिद्र मातीची भांडी वापरली जातात. गाडलेल्या मातीच्या भांड्याच्या चिकणमातीच्या आवरणातून पाणी अशा वेगाने बाहेर पडते, ज्याने वनस्पतीना आवश्यक तितकेच पाणी झिरपत राहते.” या भांडे सिंचन तंत्रामुळे पाण्याच्या वापराची उच्च कार्यक्षमता राहते. ठिबक सिंचनापेक्षाही ती प्रभावी ठरते. याशिवाय, पारंपारिक पृष्ठभागावरील सिंचनापेक्षा 10 पट अधिक कार्यक्षम आहे.

 

 

पाण्याची होते 30 ते 40 टक्के बचत

वेल लॅब्सच्या वरिष्ठ कार्यक्रम व्यवस्थापक करिश्मा शेलार यांनी “ॲग्रोवर्ल्ड”ला सांगितले की, ठिबक सिंचन प्रणालीच्या तुलनेत भांडे सिंचन प्रणाली सुमारे 30 टक्के ते 40 टक्के पाण्याची बचत करते. निकृष्ट जमीन आणि मातीची धूप यामुळे शेतकर्‍यांना उत्पादकता आणि उत्पन्नाच्या तोट्याचा सामना करावा लागला म्हणून आम्ही पॉट इरिगेशनची पारंपारिक पद्धत पुन्हा आणण्याचा आणि शेतकऱ्यांना त्याबद्दल शिक्षित करण्याचा निर्णय घेतला. आम्ही त्यासाठी जनजागृती मोहिमा चालवतो.

 

करिश्मा शेलार सांगतात, “फक्त वृक्षारोपण मोहीम करण्याऐवजी, आपण पॉट इरिगेशनच्या पारंपारिक सिंचन पद्धतीकडे वळले पाहिजे, ज्यामुळे शेतकऱ्यांना निकृष्ट जमिनीत पिके घेण्यास मदत होईल. पावसाचे स्वरूप बदलत असल्याने यतून शेतकऱ्यांना उत्पादन वाढविण्यात मदत होईल.”

 

 

एका एकरात लागतात 140 मातीची मडकी

पॉट सिंचन शेतकऱ्यांसाठी किफायतशीर देखील आहे. उदाहरणार्थ, मातीच्या एका मदक्याची किंमत 100 रुपये आहे आणि एक एकर जमीन सिंचनासाठी सुमारे 140 मडक्यांची जमिनीत गाडण करावी लागते. म्हणजे एक एकरसाठी 14 हजार रुपये क्ले पॉटसचा खर्च येतो. त्यात दर आठवड्यातून एकदा पाणी भरावे लागते. याशिवाय, इतर काहीही देखभाल नसते. एकदा घेतलेली मडकी तीन वर्षे चालतात.

 

 

 

तुम्हाला हेही वाचायला नक्की आवडेल 👇

  • सिंचनाच्या “या” पद्धतीमुळे दुष्काळापासून वाचली आंध्र प्रदेशातील पिके!
  • किसान क्रेडिट कार्ड : वार्षिक 4% व्याजाने आता सहज मिळणार शेतकरी कर्ज

 

 

 

Share this:

  • Facebook
  • X
Tags: कर्नाटकपॉट इरिगेशनमातीची भांडी
Previous Post

सिंचनाच्या “या” पद्धतीमुळे दुष्काळापासून वाचली आंध्र प्रदेशातील पिके!

Next Post

बंगालच्या उपसागरात कमी दाबाचे क्षेत्र, राज्यात पुढील 4-5 दिवस पावसाची शक्यता

Next Post
बंगालच्या उपसागरात कमी दाबाचे क्षेत्र

बंगालच्या उपसागरात कमी दाबाचे क्षेत्र, राज्यात पुढील 4-5 दिवस पावसाची शक्यता

ताज्या बातम्या

e-NAM योजना

e-NAM योजना ; शेतकऱ्यांच्या उत्पादन विक्रीसाठी डिजिटल प्लॅटफॉर्म

by टीम ॲग्रोवर्ल्ड
June 3, 2025
0

शेती संस्कृती, पर्यावरण आणि अर्थव्यवस्थेचा आधार – उपमुख्यमंत्री अजित पवार

शेती संस्कृती, पर्यावरण आणि अर्थव्यवस्थेचा आधार – उपमुख्यमंत्री अजित पवार

by टीम ॲग्रोवर्ल्ड
June 2, 2025
0

मधमाशी पालनातून वर्षाला 9 लाखांची कमाई !

मधमाशी पालनातून वर्षाला 9 लाखांची कमाई !

by टीम ॲग्रोवर्ल्ड
June 2, 2025
0

देशातील पहिले आंतरराष्ट्रीय कृषी हॅकेथॉन

पुण्यात देशातील पहिले आंतरराष्ट्रीय कृषी हॅकेथॉन

by टीम ॲग्रोवर्ल्ड
May 31, 2025
0

या फळाच्या लागवडीतून एकरी लाखोंचा नफा !

या फळाच्या लागवडीतून एकरी लाखोंचा नफा !

by टीम ॲग्रोवर्ल्ड
May 30, 2025
0

या जिल्ह्यांना आज मुसळधार पावसाचा इशारा

या जिल्ह्यांना आज मुसळधार पावसाचा इशारा

by टीम ॲग्रोवर्ल्ड
May 28, 2025
0

मान्सून मुंबईत दाखल ! पुढील तीन दिवसात हवामान कसे असेल..??

मान्सून मुंबईत दाखल ! पुढील तीन दिवसात हवामान कसे असेल..??

by टीम ॲग्रोवर्ल्ड
May 26, 2025
0

फळ, भाजीपाल्यातून 10 लाखांचा नफा !

फळ, भाजीपाल्यातून 10 लाखांचा नफा !

by टीम ॲग्रोवर्ल्ड
May 23, 2025
0

पार्सली भाजी काय आहे ?

200 रुपये किलोची पार्सली भाजी काय आहे ? जाणून घ्या…

by टीम ॲग्रोवर्ल्ड
May 20, 2025
0

मान्सूनपूर्व पावसाचा धुमाकूळ

मान्सूनपूर्व पावसाचा धुमाकूळ

by टीम ॲग्रोवर्ल्ड
May 19, 2025
0

तांत्रिक

पार्सली भाजी काय आहे ?

200 रुपये किलोची पार्सली भाजी काय आहे ? जाणून घ्या…

by टीम ॲग्रोवर्ल्ड
May 20, 2025
0

केळी बाग

केळी बागेचे ऊन्हापासून असे करा संरक्षण !

by टीम ॲग्रोवर्ल्ड
April 24, 2025
0

एप्रिल महिन्यातील कांदा पीक व्यवस्थापन !

एप्रिल महिन्यातील कांदा व्यवस्थापन !

by टीम ॲग्रोवर्ल्ड
March 29, 2025
0

हळद साठवणूक

हळद साठवणूक प्रक्रिया

by टीम ॲग्रोवर्ल्ड
March 26, 2025
0

जगाच्या पाठीवर

e-NAM योजना

e-NAM योजना ; शेतकऱ्यांच्या उत्पादन विक्रीसाठी डिजिटल प्लॅटफॉर्म

by टीम ॲग्रोवर्ल्ड
June 3, 2025
0

शेती संस्कृती, पर्यावरण आणि अर्थव्यवस्थेचा आधार – उपमुख्यमंत्री अजित पवार

शेती संस्कृती, पर्यावरण आणि अर्थव्यवस्थेचा आधार – उपमुख्यमंत्री अजित पवार

by टीम ॲग्रोवर्ल्ड
June 2, 2025
0

मधमाशी पालनातून वर्षाला 9 लाखांची कमाई !

मधमाशी पालनातून वर्षाला 9 लाखांची कमाई !

by टीम ॲग्रोवर्ल्ड
June 2, 2025
0

देशातील पहिले आंतरराष्ट्रीय कृषी हॅकेथॉन

पुण्यात देशातील पहिले आंतरराष्ट्रीय कृषी हॅकेथॉन

by टीम ॲग्रोवर्ल्ड
May 31, 2025
0

मुख्य कार्यालय

ॲग्रोवर्ल्ड
दुसरा मजला,बालाजी संकुल,
खाँजामिया चौक, जळगाव 425001

संपर्क :  9130091621/22/23/24/25

विभागीय कार्यालय- पुणे

ॲग्रोवर्ल्ड
बी- 507, अवंती अपार्टमेंट, सर्वे.नं. 79/2, भुसारी कॉलनीच्या डाव्या बाजूला, पौंड रोड, कोथरूड डेपो, पुणे- 411038

संपर्क : 9130091633

विभागीय कार्यालय- नाशिक

ॲग्रोवर्ल्ड

तळमजला,  प्रतिक अपार्टमेंट, गणपती मंदिर शेजारी,  सावरकर नगर, गंगापूर रोड, नाशिक- 422222

संपर्क :  9130091623

विभागीय कार्यालय- संभाजीनगर (औरंगाबाद )

ॲग्रोवर्ल्ड

शॉप क्र : 120,
कैलाश मार्केट, पदमपुरा सर्कल,
रेल्वे स्टेशन रोड,
संभाजीनगर (औरंगाबाद ) – 431005
संपर्क : 9175050178

  • Home

© 2020.

No Result
View All Result
  • होम
  • हॅपनिंग
  • शासकीय योजना
  • पशुसंवर्धन
  • ग्रामविकास योजना
  • यशोगाथा
  • तंत्रज्ञान / हायटेक
  • तांत्रिक
  • हवामान अंदाज
  • कृषीप्रदर्शन
  • कार्यशाळा
  • इतर
    • वंडरवर्ल्ड
    • महिला व बालकल्याण
    • आरोग्य टिप्स

© 2020.