मुंबई : Velachi Lagwad… महाराष्ट्राच्या कोकणात अनेक प्रकारचे मसाले घेतले जातात. वेलची हे महत्त्वाचे पिकांपैकी एक आहे आणि मसाल्याच्या पिकांची राणी मानली जाते. मात्र, वेलची लागवडीतून जास्तीत जास्त उत्पादन मिळविण्यासाठी शास्त्रोक्त पद्धतीने लागवड करणे आवश्यक आहे. वेलची लागवड करून शेतकरी लाखो रुपये देखील कमवू शकतात. चला तर मग जाणून घेवू या लागवड कशी केली जाते, कोणत्या प्रकारचे हवामान योग्य असते.
कृषी शास्त्रज्ञांच्या मते, किमान तापमान 10 अंश सेल्सिअस आणि कमाल तापमान 35 अंश सेल्सिअसच्या आसपास असेल अशा ठिकाणी वेलचीचे उत्पादन होऊ शकते. वेलदोडा हे सावलीचे झाड आहे. या कारणास्तव, नारळ आणि सुपारी बागांमध्ये वेलदोडा वाढवणे चांगले आहे. सूर्यप्रकाश थेट वेलदोड्यावर पडणार नाही याची काळजी घ्यावी. सुपारी 3 x 3 मीटर अंतरावर लावल्यास प्रत्येक दोन झाडांमध्ये वेलचीचे एक झाड लावता येते. त्याऐवजी सुपारीची सघन लागवड करावी किंवा बागेतील मोकळ्या जागेत इतर झाडे लावावीत.
अ‍ॅग्रोवर्ल्ड कृषी प्रदर्शन @ नाशिक – 6 ते 9 जानेवारी 2023
अधिक माहिती जाणून घेण्यासाठी खालील लिंकवर क्लिक करा👇
https://youtu.be/8SNwMAz8j-8
वेलची लागवडीसाठी माती
वेलचीची पिके 10-35 डिग्री सेल्सिअस तापमानात चांगली वाढतात. यासाठी काळी चिकणमाती उत्तम मानली जाते. तसेच पाण्याचा चांगला निचरा असलेल्या काळ्या जमिनीवरही याची लागवड करता येते. वेलचीचे रोप 1 ते 2 फूट उंच असते. या वनस्पतीची देठ 1 ते 2 मीटर लांब असते. वेलचीच्या झाडाची पानांची लांबी ३० ते ६० सेंमी आणि रुंदी ५ ते ९ सें.मी.
वेलची लागवडीसाठी पाणी
पावसाळा संपल्यानंतर तातडीने पाणीपुरवठ्याची व्यवस्था करावी. या झाडांना पाण्याचा दाब अजिबात सहन होत नाही. त्यामुळे जमिनीत नियमित ओलावा राहील याची काळजी घ्यावी. जर जमीन सुपीक असेल तर चार दिवसातून एकदा पाणी देणे पुरेसे आहे.
वेलचीचे प्रकार
वेलची दोन प्रकारची असते. एक हिरवी वेलची आणि दुसरी तपकिरी वेलची. भारतीय जेवणात तपकिरी वेलची मोठ्या प्रमाणात वापरली जाते. मसालेदार अन्न अधिक रुचकर बनवण्यासाठी आणि त्याची चव वाढवण्यासाठी याचा वापर केला जातो. दुसरीकडे, माउथवॉशसाठी पॅनमध्ये लहान वेलची वापरली जाते. यासोबतच याचा वापर पॅन मसाल्यांमध्येही केला जातो. आणि बाजारात या दोघांनाही खूप मागणी आहे.
वेलची शेती कधी काढायची
फळे काढणीसाठी तयार झाल्यावर ती हिरवी आणि पिवळी पडतात. अशी फळे लहान कात्रीने कापून देठासह गोळा करावीत. 5 ते 6 दिवस फळे पूर्णपणे वाळवणे आवश्यक आहे. बदलत्या हवामानामुळे पावसाळ्यात फळांचे उत्पादन कमी होते. अशा स्थितीत सूर्यप्रकाश नसताना कोळशाची जाळी जाळून, दीड फूट उंचीवर तारेची जाळी पसरवून त्यावर फळे सुकवावीत. फळे पूर्णपणे सुकवताना मध्येच ढवळत राहा. योग्य काळजी आणि उष्णतेने फळ किंचित गडद आणि कमी चमकदार दिसते. पूर्ण विकसित झालेली फळे लहान कातरांनी कापून टाकावीत.
