सध्या पावसाळा सुरू आहे. ऑगस्ट अखेर राज्याच्या बहुतांश भागात पावसाचा जोर कमी आहे. मात्र, सर्वत्र दिवस-रात्र थंडगार, बोचरे आणि अंगाला झोंबणारे वारे वाहत आहेत. यामागचे कारण नेमके काय? हे वारे आरोग्याला हितकारक की नुकसानदायक, ते आपण जाणून घेऊया…
पश्चिमी विक्षोभ कारणीभूत
याला भूमध्य समुद्रातून उद्भवणाऱ्या पश्चिमी विक्षोभ कारणीभूत आहेत, ज्यामुळे थंड हवा येते. या हवामान प्रणाली भूमध्य समुद्रावर तयार होतात आणि पूर्वेकडे सरकतात. परिणामी भारताच्या वायव्य भागात थंड वारे, ढगांचे आच्छादन आणि पर्जन्यवृष्टीची शक्यता निर्माण होते. हवामान बदलामुळे आर्क्टिक प्रदेश गरम होत असताना, आर्क्टिक आणि मध्य-अक्षांशांमधील तापमानातील फरक कमी होत जातो. यामुळे जेट स्ट्रीम कमकुवत आणि अस्थिर होऊ शकते, हा हवेचा उच्च-उंचीचा प्रवाह आहे, जो सहसा ध्रुवीय प्रदेशात हवा थंड ठेवतो.
जागतिक हवामान बदलाचा प्रभाव
विस्कळीत जेट स्ट्रीममुळे थंड, ध्रुवीय हवा दक्षिणेकडे जाऊ शकते, ज्यामुळे सामान्यतः उष्ण हवामान अनुभवणाऱ्या भागात अवेळी थंड वारे आणि तापमान वाढते. कोरडे हवामान आणि निरभ्र आकाश या परिस्थितीमुळे रात्रीच्या वेळी पृष्ठभागावरून उष्णता वेगाने बाहेर पडते. तर थंड आणि कोरड्या वाऱ्यांच्या उपस्थितीमुळे हवेचे जलद थंडीकरण आणि रात्रीच्या तापमानात घट होऊ शकते. थोडक्यात, ऑगस्टमधील हवामान पद्धतीमध्ये सहसा मुसळधार पाऊस पडतो, परंतु थंड वारे यासारख्या विसंगती मोठ्या प्रमाणात हवामान पद्धती आणि वातावरणातील गोंधळामुळे होतात, ज्यामध्ये जागतिक हवामान बदलाचा प्रभाव असतो.
राज्याच्या उत्तरेस मध्य दाबाचे क्षेत्र
पुढील काही दिवस राज्याच्या उत्तरेस मध्य दाबाचे क्षेत्र आहे, तर तामिळनाडू आणि कर्नाटकसारख्या दक्षिणेकडील भागांवर उच्च दाब क्षेत्र आहे. वेगवेगळ्या दाब प्रदेशांमधला फरक हवामानात थंडी व झोंबणारा वारा निर्माण करतो. पाऊस कमी झाल्यामुळे हवेत आर्द्रता कमी झाली आहे, म्हणून हवा कोरडी आणि थंडगार वाटते. त्यामुळे वारा अंगाला बोचल्यासारखा, झोंबल्यासारखा वाटतो. महाराष्ट्रातील लांब पसरलेल्या घाटरांगांच्या भोवती हवामान बदलाने झोंबणारा वारा जाणवतो.
आरोग्यावर होणारे परिणाम
अशा वाऱ्यामुळे त्वचेला कोरडेपणा येतो, श्वसनसंस्थेला त्रास होतो, सर्दी-खोकल्याचा धोका वाढतो. या अशा थंडीचा सामना करताना अन्नात पौष्टिकता वाढवा, उबदार कपडे वापरा आणि गरम पेय प्या.
