जळगाव (प्रतिनिधी) – कापूस उत्पादक शेतकऱ्यांनी अजूनही कापूस पिकामध्ये उत्तम व्यवस्थापन केल्यास चांगले उत्पादन आणि चढ्या दराचा फायदा होऊन आर्थिक नफा मिळणे शक्य आहे, असे जैन इरिगेशनचे वरिष्ठ कृषी शास्त्रज्ञ डॉ. बी.डी. जडे यांनी वाकोद येथे कापूस उत्पादक शेतकऱ्यांना जागतिक कापूस दिनानिमित्त आयोजित कापूस परिसंवाद मध्ये मार्गदर्शन करताना व्यक्त केले.
कापूस उत्पादकांच्या हातात अजूनही ३ ते ४ महीने.. सातत्याने झालेल्या पावसामुळे कापूस पिकामध्ये पात्या, फुले गळ व बोंड सड यामुळे उत्पादनात घट येणार आहे. तरीही शेतकऱ्यांनी वेळ न घालविता कापूस पिकाचे सध्या परिस्थितीमध्ये अधिक उत्पादन मिळवायचे असेल तर सततच्या पावसामुळे जमिनीतील अन्नद्रव्ये निचराद्वारे झिरपून गेली आहेत, हे लक्षात घेतले पाहिजे. परिणामी, कापूस पिकाला पोषणाची गरज आहे. ज्या शेतकऱ्यांचा कापूस ठिबक सिंचन पद्धतीवर आहे, त्यांनी ठिबकमधून एकरी 3 kg युरीया, 2 kg १२:६१:० आणि 1 kg पांढरा पोटॅश एकत्रित करून ठिबकद्वारे आठवड्यातून दोन वेळा देणे गरजेचे आहे. मॅग्नेशियम सल्फेट ५०० ग्रॅम आणि चिलेटेड सुक्ष्म अन्नद्रव्ये २५० ग्रॅम आठवड्यातून एक वेळा द्यावे. कापूस संपण्याच्या आधी १५ ते २० दिवस ठिबकमधून पाणी आणि खते देणे बंद करावे. पिकाची मुळे अधिक कार्यक्षम होणेकरीता ह्युमिक ऍसिड २ लिटर ठिबक मधून सोडावे. यामुळे ठिबक वरील कापसाचे एकरी ५ ते ७ क्विंटल उत्पादन मिळणे शक्य आहे.
एकरी ५ ते ६ क्विंटल उत्पादन मिळून दरातील तेजीचा फायदा मिळू शकेल…
यावर्षी कापसाचे उत्पादन कमी आणि मागणी जास्त असल्याने कापसाचे दर तेजीत असणार आहेत, या परिस्थीतीचा शेतकऱ्यांनी फायदा घेतला पाहीजे. थोडासा खर्च केला तर चांगला आर्थिक फायदा मिळू शकेल. ठिबकवरील कापूस उत्पादक शेतकऱ्यांनी ७ ते ८ हजार रूपये खर्च केल्यास जानेवारी अखेरपर्यंत एकरी ५ ते ६ क्विंटल उत्पादन मिळू शकेल. ७००० रू प्रति क्विंटल दराने ३५ ते ४० हजार रूपये मिळतील. त्यातून ८ हजार सर्व खर्च वजा केल्यास निदान २५ ते ३० हजारांचा आर्थिक नफा मिळणे शक्य आहे. शेवटी शेती हा व्यवसाय आहे हे लक्षात घेऊन गुंतवणूक केल्याशिवाय फायदा मिळणार नाही. अर्थात, खर्च करावयाचा की नाही हा निर्णय प्रत्येकाने स्वतःच्या जबाबदारीवर, करावा, असेही श्री. जडे यांनी सांगितले.
जमिनीत ओल असलेल्यांसाठी..
ज्या शेतकऱ्यांच्या कापूस पिकांमध्ये ठिबक नाही परंतू, जमीनीत ओल भरपूर आहे, त्यांनी १०:२६:२६ रासायनिक खत १ बॅग, युरीया १ बॅग द्यावे. खते मातीने झाकून द्यावीत. तसेच विद्राव्य खते १३:४०:१३ आणि ०:५२:३४ ची प्रत्येकी एक वेळा फवारणी करावी. याकरीता साधारणपणे २ ते अडीच हजार रूपये खर्च येईल. त्यापासून एकरी २ ते ३ क्विंटल उत्पादन मिळू शकले तर ७००० रूपये प्रती क्विंटल दराने १४ ते २० हजार मिळतील. त्यातून फवारणी, मजुरीसह सर्व खर्च एकत्रीत केल्यास ४५०० रूपये खर्च होईल. तो वजा केला तरीही १० ते १५ हजार रूपये एकरी नफा मिळू शकेल. बुरशीयुक्त रोगांपासून तसेच बोंड सडच्या नियंत्रणाकरीता कॉपर ऑक्सीक्लोराईड २५ ग्रॅम आणि स्टेप्टोसायक्लीन १ ग्रॅम १० लिटर पाण्यातून फवारणी करावी.
गुलाबी बोंड अळीच्या नियंत्रणासाठी…
गुलाबी बोंड अळीच्या नियंत्रणाकरीता एकात्मिक किड व्यवस्थापनचा अवलंब करताना शेतात एकरी ५ कामगंध सापळे लावावेत, निंबोळी अर्काची फवारणी करावी नंतर आठवड्याने प्रोफेनोफॉस किंवा थायोडीकार्बची फवारणी करावी. प्रकाश सापळे लावावेत. रस शोषण करणारी किडी मावा, तडतूडे, फुलकिडे, पांढरी माशी नियंत्रणाकरीता पिवळे, निळे चिकट सापळे लावावेत तसेच आंतरप्रवाही किटक नाशकांची फवारणी करावी. यामुळे निश्चितच कापूसाचे उत्पादन चांगले मिळेल, असे डॉ. जडे यांनी सांगितले.
कापूस पिकाचे योग्य व्यवस्थापन केल्यास कापूस पिकापासून अधिक उत्पादन मिळते. कापूस पिकामध्ये नवीन पात्या, फुले येत असतात. येणाऱ्या बोंडाचे योग्य पोषण केल्यास बोंडांना चांगले वजन मिळाल्याने उत्पादनात वाढ होते. शेतकऱ्यांनी जास्तीत जास्त जानेवारी अखेरपर्यंत कापूस पिक संपवावे, कापसाचे कोणतेही अवशेष शेतात राहणार नाही याची काळजी घ्यावी. जेणेकरून गुलाबी बोंडअळीचे जीवनचक्र खंडीत होऊन ती नष्ट होईल.
कार्यक्रमाचे अध्यक्ष धोंडूराव वानखेडे, जैन फार्मचे व्यवस्थापक विनोद राजपूत, मंगेश देशमुख, मनोज पाटील, जैन ठिबकचे वितरक मोहन देशमुख, भास्कर पाटील, उपसरपंच भगत प्रकाश जैन, रमेशभाऊ आस्कर, राहुल आस्कर, डॉ. संतोष चौधरी, संजय सपकाळे, होळे महिला शेतकरी, परिसरातील शेतकरी उपस्थित होते. श्री. विलास जोशी यांनी कार्यक्रमाचे प्रास्ताविक केले. जैन फॉर्मचे विनोद राजपूत यांनी आभार मानले.
– डॉ. बी. डी. जडे,
वरीष्ठ कृषीविद्या शास्त्रज्ञ,
जैन इरिगेशन सिस्टीम्स लि.
9422774981
जळगावात मंगळवारी 19 ऑक्टोबरला अ‍ॅग्रोवर्ल्ड आयोजीत एकदिवसीय कुक्कुटपालन कार्यशाळा; प्रवेश मर्यादित..
