मुंबई : Palak Lagvad -हिरव्या भाज्यांमध्ये पालक सर्वात जास्त वापरला जातो, कारण त्यात भरपूर लोह आणि अँटीऑक्सिडंट असतात. पालक ही अतिशय लोकप्रिय पालेभाजी आहे. पालक वर्षभर खाल्ला जात असला तरी हिवाळ्यात पालकाचा वापर मुबलक प्रमाणात होतो. पालकाची लागवड करून शेतकरी बांधव चांगले उत्पन्न मिळवू शकतात. तुम्हालाही पालक शेतीतून कमी खर्चात चांगले पैसे मिळवायचे असतील तर हा लेख नक्की वाचा.
पालक भाज्यांमध्ये जीवनसत्त्वे अ आणि क तसेच प्रथिने आणि खनिजे जसे कॅल्शियम, लागवडीसाठी लोह, फॉस्फरस इत्यादी भरपूर प्रमाणात असतात. पालक भाज्या, सूप आणि भाज्या इत्यादींमध्ये वापरतात. हेक्टरी दर काढल्यास 150 ते 250 क्विंटलपर्यंत उत्पादन मिळू शकते. जे बाजारात 15 ते 20 रुपये किलो दराने विकले जाऊ शकते. पालक शेतीतून शेतकरी चांगले उत्पन्न मिळवू शकतात.
अ‍ॅग्रोवर्ल्ड कृषी प्रदर्शन @ नाशिक – 6 ते 9 जानेवारी 2023
अधिक माहिती जाणून घेण्यासाठी खालील लिंकवर क्लिक करा👇
https://youtu.be/8SNwMAz8j-8
पालक लागवडीसाठी योग्य हंगाम
पालकाचे पीक फार कमी वेळात घेता येते. पालकाची लागवड रब्बी आणि खरीप या दोन्ही पिकांमध्ये केली जाते. पाण्याचा निचरा होणारी हलकी चिकणमाती जमीन असल्यास पालकाची पाने खूप वेगाने वाढतात. महाराष्ट्रात वर्षभर पालकाची लागवड केली जाते. थंड हवामानात पालकाचे उत्पादन वाढते आणि गुणवत्ता चांगली राहते. पालकाच्या सर्वोत्कृष्ट जाती ऑल ग्रीन, पुसा पालक, पुसा ज्योती आणि पुसा हरित आहेत.
पालक लागवडीसाठी जमीन कशी असावी
कृषी शास्त्रज्ञांच्या मते, पालक वेगवेगळ्या प्रकारच्या जमिनीत पिकवता येतात. पालक खारट जमिनीतही चांगले वाढू शकतात. क्षारपड जमिनीत पालकाची लागवड करता येते. जेथे इतर पिके येऊ शकत नाहीत. तथापि, हलकी चिकणमाती माती पालकाच्या लागवडीसाठी उत्तम आहे. आपण अशा शेताची निवड करावी ज्यामुळे पाण्याचा चांगला निचरा होईल आणि सिंचनात कोणतीही अडचण येत नाही.
दरम्यान, शेतकरी नवनवीन तंत्र वापरून शेती करू शकतात. पावसाळ्यात शेतात पाणी साचण्याची किंवा कीटकांची पैदास होण्याची भीती असल्यास पॉलिहाऊस आणि ग्रीनहाऊस यांसारख्या आधुनिक तंत्रांचा वापर करता येतो. म्हणजे पावसाळाही पालेभाज्यांच्या लागवडीत अडथळा ठरत नाही.
पालकाच्या बियांची पेरणी
पालकाची पेरणी दोन्ही पद्धतींनी केली जाते. त्याच्या पेरणीसाठी, आधीच तयार केलेल्या शेतात बेड आणि बंधारे तयार करा. हे बेड तयार करताना बेडमध्ये एक फूट अंतर ठेवावे आणि बेडमध्ये लावलेल्या बियांमध्ये 5 ते 10 सेंटीमीटर अंतर ठेवावे. अंतर ठेवा त्याच्या बिया जमिनीत दोन ते तीन सें.मी. खोलीवर पेरल्या पाहिजेत. जेणेकरून बिया चांगल्या प्रकारे उगवतील. याशिवाय फवारणी पद्धतीने बियाणे लागवडीसाठी शेतात योग्य आकाराचे बेड तयार करून त्या वाफ्यांमध्ये फवारणी केली जाते. यानंतर हाताने किंवा डेंटलीच्या साहाय्याने बिया जमिनीत गाडल्या जातात.
खते
पालकाचे जास्त उत्पादन मिळविण्यासाठी, शेत चांगले तयार करा. यासाठी प्रथम हेक्टरी 250 ते 300 क्विंटल कुजलेले खत शेतात टाकावे आणि हॅरो किंवा कल्टिव्हेटरने शेत नांगरून घ्यावे. जेणेकरून माती तपकिरी होईल. तसेच शेणखत जमिनीत चांगले मिसळावे. चांगल्या उत्पादनासाठी शेतात गादी लावण्यापूर्वी 1 क्विंटल निंबोळी पानापासून तयार केलेले खत शेतात सर्वत्र पसरावे. पेरणीच्या वेळी शेतात 20 किलो नत्र, 50 किलो स्फुरद आणि 60 किलो पालाश प्रति हेक्टरी द्यावे. अशा प्रकारे तुमचे शेत पालक लागवडीसाठी पूर्णपणे तयार होईल.
पालकाचे कीटकांपासून संरक्षण
सुरवंट नावाचा एक कीटक पालकाच्या लागवडीत आढळतो, जो प्रथम पालकाची पाने खातो आणि नंतर कांड देखील नष्ट करतो. उन्हाळ्यात पाने खाणारे सुरवंट आढळतात. अशा किडींपासून पीक वाचवण्यासाठी शेतकऱ्यांनी पिकामध्ये सेंद्रिय कीटकनाशकांचाच वापर करावा. यासाठी शेतकऱ्याने कडुलिंबाच्या पानांचे द्रावण तयार करून पिकावर १५ ते २० दिवसांच्या अंतराने फवारणी करावी.
काढणी आणि उत्पादन
पालक पेरल्यानंतर साधारणतः 25 दिवसांनी पानांची लांबी 15 ते 30 सें.मी.पर्यंत पोहोचल्यावर पहिली काढणी करावी. कापणी करताना हे लक्षात ठेवावे की पाने झाडांच्या मुळांपासून 5 ते 6 सें.मी.वरच काढावीत. यानंतर 15 ते 20 दिवसांच्या अंतराने काढणी करावी. पीक काढणीनंतर पाणी द्यावे. तसेच नायट्रोजनची योग्य प्रमाणात फवारणी करावी. त्यामुळे झाडे लवकर वाढतील.
पालेभाजीची लागवड प्रतिहेक्‍टरी अंदाजे केली तर 150 ते 250 क्विंटलपर्यंत उत्पादन मिळू शकते. जे बाजारात 15 ते 20 रुपये किलो दराने विकले जाऊ शकते. अशाप्रकारे हेक्टरी 25 हजार रुपये खर्च काढला तरी 200 क्विंटल 1500 रुपये प्रति क्विंटल या दराने 3 महिन्यांत सुमारे 2 लाख 75 हजार रुपयांचे उत्पन्न मिळू शकते.
