मुंबई– ट्रॅक्टरवरील जीएसटी 12% वरून 5% पर्यंत कमी; टायर्स, सुटे भागांवरील जीएसटी 18% वरून 5%
केंद्रीय अप्रत्यक्ष कर आणि सीमाशुल्क मंडळाने (CBIC) शेती आणि शेतीशी संबंधित विविध वस्तूंसाठी वस्तू आणि सेवा कर (GST) दरांमध्ये लक्षणीय कपात करण्याची घोषणा केली आहे. शेतकऱ्यांवरील आर्थिक भार कमी करणे, ग्रामीण विकासाला चालना देणे आणि आवश्यक कृषी उपकरणे अधिक परवडणारी बनवणे हे या निर्णयाचे उद्दिष्ट आहे.
सुधारित रचनेनुसार, ट्रॅक्टरच्या टायर्स आणि सुटे भागांवरील जीएसटी 18% वरून 5% पर्यंत कमी करण्यात आला आहे, तर ट्रॅक्टरवरील जीएसटी 12% वरून 5% पर्यंत कमी करण्यात आला आहे. या घोषणेत विशिष्ट जैव-कीटकनाशके आणि सूक्ष्म पोषक घटकांसारख्या शेती निविष्ठांचा देखील समावेश आहे, ज्यावर आता 12% ऐवजी 5% जीएसटी आकारला जाईल. याशिवाय, पाणी संवर्धन आणि आधुनिक शेती पद्धतींसाठी महत्त्वाच्या असलेल्या ठिबक सिंचन प्रणाली आणि स्प्रिंकलर आता 12% वरून 5% GST अंतर्गत येतील. सरकारने शेतजमीन तयार करणे, मशागत करणे, कापणी करणे आणि मळणी करण्यासाठी वापरल्या जाणाऱ्या सर्व यंत्रांवरील GST 12% वरून 5% पर्यंत कमी केला आहे.
एमएसएमई, लघु उद्योजकांना मोठा फायदा
या बदलांमुळे शेतकऱ्यांचा खर्च कमी होईल, यांत्रिकीकरणाला चालना मिळेल आणि आधुनिक कृषी तंत्रज्ञानाचा अवलंब करण्यास प्रोत्साहन मिळेल, अशी अपेक्षा आहे. या घोषणेनंतर एका निवेदनात पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांनी या सुधारणांना “पुढील पिढीचा जीएसटी उपक्रम” असे म्हटले आहे. दिवाळीच्या आधी देशवासियांना ही मोठी भेट असल्याचेही त्यांनी सांगितले. यामुळे सर्वसामान्यांसाठी कर मोठ्या प्रमाणात कमी होतील. एमएसएमई आणि लघु उद्योजकांना मोठा फायदा होईल. दैनंदिन वस्तू स्वस्त होतील आणि यामुळे अर्थव्यवस्थेला एक नव्याने चालना मिळेल.
लाखो शेतकऱ्यांवर थेट परिणाम
या सुधारणांचा भारतातील लाखो शेतकऱ्यांवर थेट परिणाम होण्याची अपेक्षा आहे, विशेषतः लहान आणि सीमांत शेतकऱ्यांवर, जे त्यांचे जीवनमान टिकवून ठेवण्यासाठी परवडणाऱ्या उपकरणे आणि निविष्ठांवर अवलंबून असतात. जीएसटी दरांमधील बदल 22 सप्टेंबर 2025 पासून लागू केले जातील. कर दरांमध्ये कपात केल्याने कृषी यंत्रसामग्री कंपन्या अधिक स्पर्धात्मक बनतील आणि त्याचबरोबर शेतकऱ्यांचे उत्पन्न दुप्पट करण्याच्या आणि ग्रामीण आर्थिक विकासाला चालना देण्याच्या सरकारच्या दृष्टिकोनाला पाठिंबा मिळेल.
शेतीमधील जुन्या अन् नवीन जीएसटी दरांची तुलना
आयटम – जुना जीएसटी दर – (नवीन जीएसटी दर)
ट्रॅक्टर 12% (5%)
ट्रॅक्टर टायर, सुटे भाग 18 % (5%)
विशिष्ट जैविक कीटकनाशके, सूक्ष्म पोषक घटक 12% (5%)
ठिबक सिंचन प्रणाली, स्प्रिंकलर 12% (5%)
शेत मशागत, कापणी, मळणी यंत्रे 12% (5%)
स्रोत: केंद्रीय अप्रत्यक्ष कर आणि सीमाशुल्क मंडळ (CBIC), अर्थ मंत्रालय, भारत सरकार

















