• Home
    • आमच्याविषयी
  • Services
AgroWorld
  • होम
  • हॅपनिंग
  • शासकीय योजना
  • पशुसंवर्धन
  • ग्रामविकास योजना
  • यशोगाथा
  • तंत्रज्ञान / हायटेक
  • तांत्रिक
  • हवामान अंदाज
  • कृषीप्रदर्शन
  • कार्यशाळा
  • इतर
    • वंडरवर्ल्ड
    • महिला व बालकल्याण
    • आरोग्य टिप्स
No Result
View All Result
  • होम
  • हॅपनिंग
  • शासकीय योजना
  • पशुसंवर्धन
  • ग्रामविकास योजना
  • यशोगाथा
  • तंत्रज्ञान / हायटेक
  • तांत्रिक
  • हवामान अंदाज
  • कृषीप्रदर्शन
  • कार्यशाळा
  • इतर
    • वंडरवर्ल्ड
    • महिला व बालकल्याण
    • आरोग्य टिप्स
No Result
View All Result
AgroWorld
No Result
View All Result
  • होम
  • हॅपनिंग
  • शासकीय योजना
  • पशुसंवर्धन
  • ग्रामविकास योजना
  • यशोगाथा
  • तंत्रज्ञान / हायटेक
  • तांत्रिक
  • हवामान अंदाज
  • कृषीप्रदर्शन
  • कार्यशाळा
  • इतर

उसाचे पाचट कुजवण्याचा यशस्वी प्रयोग

काळ्या आईच्या आरोग्याची जपणूक अन् पर्यावरण संवर्धन कार्य

Team Agroworld by Team Agroworld
February 7, 2021
in हॅपनिंग
0
उसाचे पाचट कुजवण्याचा यशस्वी प्रयोग
Share on WhatsappShare on Facebook
ADVERTISEMENT

गंगापूर तालुक्यातील कायगाव येथील प्रयोगशील युवा शेतकरी राहुल कुलकर्णी गेल्या चार वर्षांपासून आपल्या उसाच्या शेतात पाच कुजवण्याचा प्रयोग करत आहे. पाचट कुजवल्यामुळे जमिनीचे आरोग्य चांगले राहून उसाचे उत्पादन वाढले आहे. पाचटामुळे बाष्पीभवन टळत असल्याने पाण्याची बचत होत आहे. पाचट न जाळल्यामुळे वातावरण स्वच्छ ठेवता येत असल्याने पर्यावरण संवर्धन कार्यास देखील हातभार लागत आहे.

गंगापूर तालुक्यातील गोदावरी पट्ट्यात मोठ्या प्रमाणावर उसाचे उत्पादन घेतले जाते. सातत्याने उसाचे पीक आणि अति सिंचनामुळे परिसरातील जमिनीचा पोत खराब होत आहे. यामुळे जमिनीत पाला-पाचोळा कुजवणे, शेणखत किंवा कम्पोस्ट खतांचा वापर करणे आवश्यक आहे. त्यासाठी गव्हाचे काड किंवा उसाचे पाचट जमिनीत कुजवणे देखील योग्य उपाय आहे. मात्र येथील शेतकरी गहू काढणी झाल्यावर काड आणि उसाची तोडणी झाल्यावर पाचट पेटून देतात. जाळल्यामुळे जमिनीला उपयुक्त घटक नष्ट होतात आणि वातावरण देखील प्रदूषित होते.

जमिनीचे आरोग्य चांगले राखण्यासाठी आणि वातावरणाचे प्रदूषण टाळण्यासाठी कायगावातील प्रयोगशील युवा शेतकरी राहुल कुलकर्णी हे गेल्या चार वर्षांपासून ऊस तोडणीनंतर पाचट जाळून न टाकता त्याची मशिनद्वारे कुट्टी करून जमिनीत कुजवण्याचा प्रयोग करत आहे. यामुळे जमिनीचा पोत सुधारल्यानेे उत्पादनात वाढ झाली आहे. ऊस पिकात पाचटाचे आच्छादनामुळे उन्हाळ्यात होणारे पाण्याचे पाष्पीभवन रोखले जात असल्याने पाण्याची बचत होते. पाचट आच्छादनामुळे तणाचे देखील नियंत्रण होते. पाचट जमिनीत कुजवल्याने जमीन सुपिकतेसाठी उपयुक्त गांडूळ आणि इतर जीवजंतूचे संवर्धन होत आहे. यामुळे जमीन सुपीक होऊन सेंद्रिय कर्ब देखील वाढले आहे.

दरवर्षी ऊस तोडून गेल्यानंतर राहुल कुलकर्णी हे शेतातील पाचट व्यवस्थित पसरवून घेतात. ट्रॅक्टरच्या साह्याने मशिनद्वारे पाचटाची कुट्टी करतात. कुट्टी पाचटाला कुजवण्यासाठी त्यावर युरिया आणि सुपर फॉस्फेट खत टाकून पाणी देतात. त्याला एक पाणी दिल्यानंतर बगल्या फोडून पाचट माती आड केले जाते. यानंतर साधारण तीन ते चार पाणी दिल्यावर पाचट जवळपास कुजते. यात छोट्या ट्रॅक्टरच्या साह्याने रोटोव्हेटर फिरवल्याने पाचट मातीत मिळसले जाते. यानंतर पिकाला मातीची भर लावली जाते.

ऊस तोडणीवेळी पाचटात थोड्याफार प्रमाणात उसाचे कांडे पडलेले असल्याने त्याची रोपे तयार होतात. उसात ज्या ठिकाणी तोडे (विरळ) पडलेले असतात तिथे या रोपांची लागवड ते करतात. पिकात आवश्यक तेवढी रोपांची संख्या राखल्याने उत्पादन वाढीस हातभार लागतो. पाचट न जाळल्याने खोडवा पिकातील फूटवे (कोंब) सशक्त राहतात. त्यांच्या वाढीला ताबडतोब चालना मिळत, असल्याचे राहुल कुलकर्णी यांनी सांगितले.

 

 

आपण काळ्या आईची काळजी घेतली पाहिजे!

आपण शेत जमिनीला काळी आई म्हणतो. ही काळी आई आपले पोट भरते, मग आपण देखील या काळ्या आईची काळजी घेतली पाहिजे. शेतजमिनीचे आरोग्य चांगले राहण्यासाठी आम्ही गेल्या चार वर्षांपासून जमिनीत उसाचे पाचट कुजवत आहे. याचे चांगले परिणाम मिळाले असून जमिनीची सुपिकता टिकण्यास मदत होऊन उत्पादनात वाढ झाली आहे. पाचटामुळे पिकात तणांचा पादुर्भाव कमी होत असल्याने पिकाला आवश्यक घटक जास्त प्रमाणात मिळतात. पाचटामुळे जमिनीत आवश्यक सूक्ष्म जीवाणू, गांडूळ वाढल्याने मातीचा जीवंतपणा टिकण्यास मदत होत आहे.

– राहुल कुलकर्णी, प्रयोगशील शेतकरी, कायगाव

———

पाचट कुजवण्याचे अनेक फायदे आहेत

एक हेक्टर क्षेत्रात साधारण 8 ते 10 टन पाचट मिळते. या पाचटातून 0.5 टक्के नत्र, 0.2 टक्के स्फूरद, 0.7 ते 1.0 टक्के पालाश आणि 32 ते 40 टक्के सेंद्रिय कर्ब मिळते. अर्थात यातून 40 ते 50 किलो नत्र, 20 ते 30 किलो स्फूरद आणि 75 ते 100 किलो पालाश मिळते. सोबतच जमिनीच्या सुपिकतेसाठी आणि पिकांच्या वाढीसाठी असणारे 3 ते 4 हजार किलो सेंद्रिय कर्ब उपलब्ध होते. सेंद्रिय पदार्थ कुजत असल्याने कार्बन डायऑक्साईड वायू बाहेर पडून तो पिकाला कर्बग्रहण कार्यात साह्यरून ठरतो. यामुळे उसाचे पाचट जाळून न टाकता जमिनीत कुजवणे फायद्याचे आहे.

– डॉ. सूर्यकांत पवार, सहयोगी संचालक संशोधन, राष्ट्रीय कृषी संशोधन प्रकल्प, औरंगाबाद

Share this:

  • Click to share on Facebook (Opens in new window) Facebook
  • Click to share on X (Opens in new window) X
Tags: अवकाळी पाऊसऔरंगाबादकायगावगंगापूरपाचटराष्ट्रीय कृषी संशोधन प्रकल्पराहुल कुलकर्णी
Previous Post

डिकंपोजर मधिल दुसरा जिवाणू- झायलान

Next Post

फायदेशीर उन्हाळी मुगाची लागवड

Next Post
फायदेशीर उन्हाळी मुगाची लागवड

फायदेशीर उन्हाळी मुगाची लागवड

ताज्या बातम्या

ऐन खरिपात खत का महागले..??

ऐन खरिपात खत का महागले..??

by टीम ॲग्रोवर्ल्ड
August 2, 2025
0

आज, 1 ऑगस्ट – पावसाची जिल्हानिहाय स्थिती…

आज, 1 ऑगस्ट – पावसाची जिल्हानिहाय स्थिती…

by टीम ॲग्रोवर्ल्ड
August 1, 2025
0

FPC & Agri Startup कार्यशाळा

ॲग्रोवर्ल्डतर्फे नाशिकमध्ये 10 ऑगस्टला (रविवारी).. FPC & Agri Startup कार्यशाळा

by टीम ॲग्रोवर्ल्ड
July 30, 2025
0

पशुपालक

पशुपालकांनो ! फॉर्मची नोंदणी करा आणि मिळवा शासकीय योजनांचा लाभ !

by टीम ॲग्रोवर्ल्ड
July 30, 2025
0

1 ऑगस्टनंतर पावसाचा जोर कमी..!

1 ऑगस्टनंतर पावसाचा जोर कमी..!

by टीम ॲग्रोवर्ल्ड
July 29, 2025
0

पाणीसाठा

राज्यातील धरणात 25 जुलैपर्यंतचा पाणीसाठा ; पहा तुमच्या जिल्ह्याची स्थिती

by टीम ॲग्रोवर्ल्ड
July 28, 2025
0

चार मित्रांचा डेअरी स्टार्टअप, आज 300 कोटींचा यशस्वी व्यवसाय ! 

चार मित्रांचा डेअरी स्टार्टअप, आज 300 कोटींचा यशस्वी व्यवसाय ! 

by टीम ॲग्रोवर्ल्ड
July 26, 2025
0

आजपासून आठवडाभर पाऊस; पहा तुमच्या जिल्ह्यातील स्थिती !

आजपासून आठवडाभर पाऊस; पहा तुमच्या जिल्ह्यातील स्थिती !

by टीम ॲग्रोवर्ल्ड
July 26, 2025
0

मकरंद जाधव- पाटील नवे कृषीमंत्री

मकरंद जाधव- पाटील नवे कृषीमंत्री

by टीम ॲग्रोवर्ल्ड
July 23, 2025
0

दुग्धव्यवसाय कार्यशाळा.. अ‍ॅग्रोवर्ल्डतर्फे जळगावात 2 ऑगस्टला..

दुग्धव्यवसाय कार्यशाळा.. अ‍ॅग्रोवर्ल्डतर्फे जळगावात 2 ऑगस्टला..

by टीम ॲग्रोवर्ल्ड
July 23, 2025
0

तांत्रिक

प्रिसिजन फार्मिंग

काय आहे प्रिसिजन फार्मिंग ? ; जाणून घ्या…

by टीम ॲग्रोवर्ल्ड
July 3, 2025
0

पार्सली भाजी काय आहे ?

200 रुपये किलोची पार्सली भाजी काय आहे ? जाणून घ्या…

by टीम ॲग्रोवर्ल्ड
May 20, 2025
0

केळी बाग

केळी बागेचे ऊन्हापासून असे करा संरक्षण !

by टीम ॲग्रोवर्ल्ड
April 24, 2025
0

एप्रिल महिन्यातील कांदा पीक व्यवस्थापन !

एप्रिल महिन्यातील कांदा व्यवस्थापन !

by टीम ॲग्रोवर्ल्ड
March 29, 2025
0

जगाच्या पाठीवर

ऐन खरिपात खत का महागले..??

ऐन खरिपात खत का महागले..??

by टीम ॲग्रोवर्ल्ड
August 2, 2025
0

आज, 1 ऑगस्ट – पावसाची जिल्हानिहाय स्थिती…

आज, 1 ऑगस्ट – पावसाची जिल्हानिहाय स्थिती…

by टीम ॲग्रोवर्ल्ड
August 1, 2025
0

FPC & Agri Startup कार्यशाळा

ॲग्रोवर्ल्डतर्फे नाशिकमध्ये 10 ऑगस्टला (रविवारी).. FPC & Agri Startup कार्यशाळा

by टीम ॲग्रोवर्ल्ड
July 30, 2025
0

पशुपालक

पशुपालकांनो ! फॉर्मची नोंदणी करा आणि मिळवा शासकीय योजनांचा लाभ !

by टीम ॲग्रोवर्ल्ड
July 30, 2025
0

मुख्य कार्यालय

ॲग्रोवर्ल्ड
दुसरा मजला,बालाजी संकुल,
खाँजामिया चौक, जळगाव 425001

संपर्क :  9130091621/22/23/24/25

विभागीय कार्यालय- पुणे

ॲग्रोवर्ल्ड
बी- 507, अवंती अपार्टमेंट, सर्वे.नं. 79/2, भुसारी कॉलनीच्या डाव्या बाजूला, पौंड रोड, कोथरूड डेपो, पुणे- 411038

संपर्क : 9130091633

विभागीय कार्यालय- नाशिक

ॲग्रोवर्ल्ड

तळमजला,  प्रतिक अपार्टमेंट, गणपती मंदिर शेजारी,  सावरकर नगर, गंगापूर रोड, नाशिक- 422222

संपर्क :  9130091623

विभागीय कार्यालय- संभाजीनगर (औरंगाबाद )

ॲग्रोवर्ल्ड

शॉप क्र : 120,
कैलाश मार्केट, पदमपुरा सर्कल,
रेल्वे स्टेशन रोड,
संभाजीनगर (औरंगाबाद ) – 431005
संपर्क : 9175050178

  • Home
  • Services

© 2020.

No Result
View All Result
  • होम
  • हॅपनिंग
  • शासकीय योजना
  • पशुसंवर्धन
  • ग्रामविकास योजना
  • यशोगाथा
  • तंत्रज्ञान / हायटेक
  • तांत्रिक
  • हवामान अंदाज
  • कृषीप्रदर्शन
  • कार्यशाळा
  • इतर
    • वंडरवर्ल्ड
    • महिला व बालकल्याण
    • आरोग्य टिप्स

© 2020.